شاتون یک قطعه‌ای در خودرو است که نقش حیاتی در تولید حرکت دورانی ایفا می‌کند. خودرو از قطعات کوچک و بزرگ تشکیل شده که هرکدام وظیفه خاص خود را بر عهده دارند.
در این مقاله قصد داریم شما را با شاتون، وظیفه و دلایل خرابی آن آشنا کنیم، در ادامه با ما همراه شوید.
شاتون
شاتون یکی از اجزای حیاتی موتور خودرو محسوب میشود، این قطعه اهرمی است که ارتباط بین میل‌لنگ و پیستون را برقرار می‌کند. محل قرارگیری شاتون بین پیستون و میل‌لنگ است. سر کوچک‌تر شاتون به پیستون و سر بزرگ‌تر آن به میل‌لنگ وصل میشود.
میان شاتون و میل‌لنگ یاتاقان قرار می‌گیرد تا در صورت نرسیدن روانکار، اصطکاک بین میل‌لنگ و شاتون باعث فرسایش و یاتاقان زدن موتور نشود.
ضربات پیستون به شاتون و سپس به میل‌لنگ منتقل می‌کند، شاتون باید مقاومت کافی در برابر این ضربات را داشته باشد. به همین دلیل شاتونها از فولاد ساخته میشوند.
ساختار شاتون
شاتونها سبک ساخته میشوند ولی درعین‌حال سخت و محکم است. در قسمت چپ شاتون سوراخ یا زائده‌ای برای روغن‌کاری، بر فشار سیلندر قرار می‌گیرد.
شاتون از سه قسمت سر (یاتاقان) بزرگ‌تر، بدنه و سر (یاتاقان) کوچک‌تر تشکیل شده است.
یاتاقان کوچک از طریق قطعه گژن پین به پیستون متصل میشود و ضربات پیستون در وهله اول به یاتاقان کوچک وارد می‌کند. این ضربات از طریق بدنه به سر بزرگ‌تر منتقل‌شده و از طریق آن به میل‌لنگ انتقال می‌یابد.
سر کوچک شاتون به‌صورت یک دست و سر بزرگ‌تر آن دوتکه ساخته میشود و از طریق پیچ و مهره به میل‌لنگ وصل است. سر کوچک شاتون یک یاتاقان را تشکیل می‌دهد که انگشتی از داخل آن می‌گذرد، در داخل این یاتاقان یک بوش از جنس مس یا برنج قرار می‌دهند.
در داخل سر بزرگ شاتون نیز یک بوش قرار دارد. این بوش به‌صورت دو عدد نیم بوش در داخل نیمه بالایی و نیمه پایینی سر بزرگ شاتون جاگذاری میشوند.
در بسیاری از خودروها هر دو یاتاقان یکپارچه ساخته میشوند، در این خودروها جهت نصب و جداسازی شاتون، میل‌لنگ باید به صورت ماژولار طراحی شود.
وظیفه شاتون چیست؟
خودرو با حرکت رفت و برگشتی و چرخشی گره خورده است. این حرکت دورانی یا چرخشی چرخ‌ها است که به وضوح دیده میشود. حرکتی که در اثر احتراق موتور به وجود می‌آید، رفت و برگشتی است.
در زمان انفجار در سیلندرها، پیستون به شکل رفت و برگشتی به حرکت در می‌آید. این حرکت رفت و برگشتی از طریق شاتون به لنگ‌های متحرک میل‌لنگ منتقل میشود. طراحی میل‌لنگ، حرکت رفت و برگشتی شاتون را تبدیل به حرکت دورانی می‌کند. بدون وجود شاتون و در صورت خرابی آن، این حرکت دورانی تولید نمی‌شود.
دلایل خرابی شاتون چیست؟
بااینکه شاتون قطعه‌ای فلزی است، برخی از دلایل خرابی این قطعه را افزایش می‌دهند که در موارد زیر به آن‌ها شاره می‌کنیم.
۱- کیفیت پایین
یکی از دلایل خرابی یا شکستن شاتونها، کیفیت پایین این قطعه است.
۲- تنظیم نادرست
اگر شاتونها به‌درستی تنظیم نشوند و اتصال آن به میل‌لنگ و پیستون با دقت انجام نشود، شاتون دچار خرابی میشود.
۳- تصادفات شدید
تصادف می‌تواند باعث شکستن و خرابی شاتونها شود. تصادف از قسمت جلوی خودرو این خرابی را تشدید می‌کند.
۴- اختلال در سیستم روان کاری
روانکاری قطعات متحرک در خودرو بسیار حیاتی است. اگر روانکاری شاتون مناسب نباشد یا دچار اختلال شود، خرابی شاتون افزایش می‌یابد.
۵- خرابی یا شکستن شاتون
شکستن و خرابی شاتون، خسارت زیادی را به موتور وارد می‌کند.
۶- دنده معکوس در سرعت بالا
استفاده نادرست از دنده معکوس مخصوصاً در سرعت‌های بالا، می‌تواند منجر به آسیب شاتون شود.
۷- ضربات شدید پیستون
چنانچه ضربات از پیستون به شاتون بیش‌ازحد معمول باشد، شاتون دچار شکستگی میشود. این ضربات ناشی از احتراق زودرس یا غیرعادی در سیلندر است.
علائم خرابی شاتون چیست؟
عوامل و علائم خرابی شاتون را می‌بایست جدی بگیرید و هرچند وقت یک بار به تعمیرگاه مراجعه کنید، تا آن را چک کند. از علائم خرابی شاتون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
۱- پرت شدن قطعات فلزی
با خرابی شاتون، برخی از قطعات فلزی به‌کاررفته در موتور به سمت بیرون پرت میشوند.
۲- صدای تق‌تق
شاتونها یکی از قطعات متحرک است و در زمان اختلال در روانکاری، صدا تق‌تق از موتور به گوش می‌رسد.
۳- روغن‌ریزی
یکی دیگر از نشانه‌های خرابی شاتون، بیرون ریختن روغن‌موتور است.
۴- صداهای غیرعادی موتور
صدای غیرعادی از موتور، می‌تواند نشان از خرابی شاتونها باشد. با بالا رفتن دور موتور، این صدا افزایش می‌یابد؛ احتمال خراب بودن شاتون نیز افزایش پیدا می‌کند.
شاتون زدن خودرو به چه معناست؟
شاتون زدن خودرو همان خرابی شاتون است. شکستگی شاتون می‌تواند به یکی از دلایل بالا اتفاق بیفتد. شاتون یکی از قطعات بسیار مهم و حساس در خودرو است. با مشاهده‌ی هر کدام از موارد بالا که به آن اشاره کردیم، به تعمیرگاه مراجعه کنید تا از آسیب جدی‌تری جلوگیری کنید.
خرید شاتون و لوازم یدکی برلیانس از بازرگانی آقازاده
بازرگانی آقازاده با هدف افزایش رضایتمندی مشتریان خود و ارائه لوازم یدکی برلیانس با بهترین قیمت همواره سعی داشته قطعات سفارشی دارای بهترین کیفیت و بهترین قیمت باشد تا مشتریان با آرامش خاطر بیشتر لوازم مورد نظر خود را خریداری و تهیه نمایند.
سؤالات متداول
۱- آیا در هنگام تصادف شاتون دچارآسیب میشود؟
بله، بهخصوص در تصادفهای از سمت جلو
۲- جنس شاتون چیست؟
شاتونها از جنس فولاد تولید میشوند.
۳- منظور از شاتون زدن خودرو چیست؟
شاتون زدن خودرو همان خرابی شاتون است.
